معرفی کامل ساز کاخن - مجله بای بلاگ

خبرنگاران | سرویس فرهنگ و هنر - اگر تا به حال در یک اجرا نوازنده ای را دیده اید که روی یک جعبه مستطیلی شکل نشسته و در حال ضربه زدن به بدنه جعبه است، بدانید که این یک ساز کوبه ای به نام کاخن است و نشستن روی ساز از قواعد نواختن این ساز است. برای آشنایی بیشتر با این ساز با ما همراه باشید.

معرفی ساز کاخن و ساختار آن

کاخون یا کاخُن یک واژه اسپانیایی است که معنی جعبه، صندوق و صندوقچه را می دهد. کاخن یک ساز کوبه ای برای اجرای ریتم است و سازی اسپانیایی است که امروزه از محبوبیت بالایی برخوردار است. کاخن یک جعبه مستطیلی شکل است که نوازنده برای نواختن ساز روی آن می نشیند و با ضربات کف دست و انگشتان، ساز را به صدا در می آورد. درون آن سیم هایی (از جنس سیم گیتار) تعبیه شده است که باعث می شود هنگام ضربه زدن سیم ها به ارتعاش در آیند و از سوراخ ایجاد شده در صفحه پشتی صدای زنگ داری خارج شود. صفحه جلویی که نوازنده بر آن ضربه می زند را تاپا می نامند.

اصطلاح کاخن به سایر آلات کوبه ای و جعبه ای شکل که در موسیقی آمریکای لاتین مانند cajón de rumba (مورد استفاده در موسیقی رومبای کوبایی) و cajón de tapeo (مورد استفاده در موسیقی محلی مکزیک) مورد استفاده قرار می گیرد، نیز اطلاق می شود.

تاریخچه ساز کاخن

تاریخچه ساز به کولی های اسپانیایی برمی شود که برای همراهی کردن با پایکوبی و آواز و گیتار (سبک فلامنکو) بر روی جعبه های میوه ضربه می زدند و ریتم هایی را اجرا می کردند. پس از آن رفته رفته این ساز گسترش یافت و به کاخن امروزی تبدیل شد.

سپس از اواخر قرن هجدهم میلادی، آفرو-پرویی ها (آفریقایی تبار های پرو) از این ساز به فراوانی استفاده کردند. بردگان غرب و مرکز آفریقا که به آمریکا آورده شدند را اصیل ترین وارثان کاخن معرفی می نمایند. امروزه این ساز در سراسر قاره آمریکا، فیلیپین و اسپانیا مرسوم شده است.

کاخن در کشور پرو در دوران برده داری توسعه یافت و تا سال 1850 به اوج محبوبیت خود رسید. سپس در سال های خاتمهی قرن 19میلادی نوازندگان آن، تغییراتی را در ساختار و صدادهی این ساز ایجاد کردند. پس از دوران برده داری کاخن در بین دیگر ساکنین آمریکای لاتین از جمله سفیدپوستان (نسل های بعدی استعمارگران اروپایی) نیز رواج پیدا کرد.

ساختار و اجزای کاخن

جعبه ای به شکل مکعب مستطیل که از چهار طرف با چوب هایی به ضخامت های 0.5 تا 0.75 اینچ (1.3 تا 1.9 سانتی متر) و سطح اصلی آن که تاپا (tapa) نام دارد را با تخته سه لا می سازند. در صفحه پشت ساز (صفحه پشت تاپا) و یا گا ها در صفحه سمت راست یا چپ آن حفره ای برای خروج صدا ایجاد می نمایند. برای ساخت صفحه تاپا معمولا از چوب های درخت گیلاس، ماهون و افرا استفاده می نمایند و برای دیگر قسمت های ساز از چوب کاج، صنوبر و یا سایر چوب های سفید مرغوب استفاده می شود.

کاخن در اشکال و جنس ها و قیمت های مختلفی در بازار وجود دارد. نوعی از کاخن به نام سُل کاخن (Solcajon) به صورت لوله های بلند ساخته شده است و مانند کونگا (Conga) نواخته می شود.

برای فراوری صدای زنگ دار از این ساز، پایه های لاستیکی یا پلاستیکی و انواع فنرها، اِسنر ها (snares) و سیم گیتار را در داخل و پشت تاپا نصب می نمایند.

انواع کاخن

در حال حاضر دو نوع ساز در بازار وجود دارد:

1. کاخن های ثابت

کاخن های ثابت دارای فنر یا سیم گیتار هستند. این نوع ساز صدای یکنواختی فراوری می نماید و قابلیت تنظیم ندارد. اما این ویژگی ربطی به حرفه ای بودن و یا نبودن ساز ندارد و برند های بسیار معروف جهان نیز از این مدل ساز ها بسیار فراوری و به بازار عرضه می نمایند.

2. کاخن های رگلاژی

این نوع کاخن دارای فنر یا سیم گیتار هستند، ولی قابلیت تغییر صدارا نیز دارند. این مدل ساز ها در نوع فنری قابلیت شل شدن فنر و پخش شدن صدای چوب، و در نوع سیمی قابلیت کوک شدن همانند گیتار برای ابعاد و زوایا شدن صدا را دارند.

کاربرد های ساز کاخن

بهترین سازندگان این ساز در کشور پرو هستند و از این ساز در موارد زیر استفاده می شود.

• کاخن برای ریتم در بیشتر سبک های موسیقی کاربرد دارد.
• یکی از ابزار های نوازندگی دِرام و دیگر ساز های پرکاشن نظیر مَلِت ها (mallets)، استیک ها (sticks) و بِراش ها (brushes) است.
• این ساز در موسیقی آفرو-پِرویی و همچنین سبک های معاصر فلامنکو و جَز (جاز) مورد استفاده قرار می گیرد. اولین باری که از کاخن در سبک فلامنکو استفاده شد در دهه 1970 میلادی توسط پاکودولوسیا بود. وی طی سفری که به پرو داشت از پرکاشنیست عظیم پرو، کائیترو سوتو (Caitro Soto)، یک کاخن هدیه گرفت و با خود به اسپانیا برد.
• همچنین کاخن به خاطر صدای ویژه اش در بسیاری از سبک ها کاربرد دارد. مثلا در کوبا، نواحی ساحلی پرو، همراه با سبک های موسیقایی توندِرو (Tondero)، ساما کوئه کا (Zamacueca)، والس پرویی، فلامنکوی مدرن و غالب گونه های رومبا از آن استفاده می نمایند.

نام بعضی دیگر از هنرمندان و گروه هایی که از این ساز استفاده کردند، عبارت است از:

مت کروگر، جنیفر لوپز، ریکی مارتین، Ansastacia , Los Lobos , Fleetwood Mac , The Dixie Chicks، گلوریا استفان، اغلب گروه های پاپ، رومبا، راک و فلامنکوی اسپانیایی در اجرا های صحنه ای، تلویزیونی، کنسرت ها و حتی در ضبط استودیویی آلبوم های خود از کاخن استفاده می نمایند.

آموزش و نواختن ساز کاخن

برای آموزش ساز کاخن ابتدا باید شناخت دقیق از ضرب و تئوری و ریتم های موسیقی داشته باشید؛ و سپس به آموزش انواع ریتم ها و نواختن ساز بپردازید. برای نواختن نیز روی آن می نشیند و با دست بر روی ساز ضربه می زنند.

کاخن در ایران

امروزه از این ساز در بسیاری از ارکستر ها و گروه های موسیقی استفاده می نمایند. در مورد آموزش این ساز کتابی با عنوان شیوه نوازندگی کاخن توسط محمدرضا رئیسی تالیف و منتشر شده است. در این کتاب روش های استاندارد آموزشی و اصول و تکنیک های نواختن ساز را ارائه داده اند. همچنین ریتم های رایج و اصلی جهان در این کتاب نیز آورده شده است.

در خاتمه کلیپی از کاخن نوازی را با هم ببینیم تا بیشتر با این نحوه نواختن و صدای این ساز آشنا شویم.

mahsanblog.ir: مهسان بلاگ | سیستم مدیریت محتوای مهسان

1com.ir: مجله کامپیوتر | مجله کاربردی فناوری در صنعت گردشگری

heevblog.ir: هیو بلاگ | سیستم مدیریت محتوای هیو بلاگ

dabiblog.ir: دَبی بلاگ، سیستم مدیریت محتوای دَبی

persinablog.ir: پرسینا بلاگ، سیستم مدیریت محتوا پرسینا